همه چیز درباره فناوری اطلاعات

فناوری اطلاعات تکنولوژی است که برای ذخیره، بازیابی، انتقال و پردازش اطلاعات استفاده می شود. امروزه ساز متن ها و موسسات از تکنولوژی اطلاعات استفاده می کنند تا با بهره گیری از ذخیره، بازیابی ، انتقال و پردازش اطلاعات، مدیریت نوین را در مجموعه خود اعمال کنند.
تعریفی از فناوری اطلاعات:

اطلاعات یا Information مطالبی است که از داده های خامی استخراج شود. به عبارتی اطلاعات همان فرم قابل استفاده از داده ها است که از راه های خاصی پس از پردازش به دست می آید.به عبارت دیگر اطلاعات داده ای است که توضیح و تفسیر شده باشد .مثلا با داشتن تاریخ تولد فردی به عنوان داده می توان به اطلاعاتی چون تاریخ تولد و یا تفاوت سنی وی با خودمان پی ببریم.

فن آوری یا Technilogy ترکیبی از مهارت، دانش، توانایی، مواد و ماشین و ابزار است که انسان از آن برای تبدیل یا تغیر مواد خام به اجناس ارزشمند و یا خدمت استفاده می کند.
یک مثال ساده از فناوری اطلاعات و تکنولوژی آن :

فرض کنیم در یکی از دفاتر خبرگزاری در منطقه، با بهره گیری از فناوری اطلاعات، روش نوینی را در عرصه خبر ارائه می دهند. بدین معنی که در دفتر چندین سیستم رایانه وجود دارد که با بهره گیری از شبکه داخلی با یکدیگر در ارتباطند و هر یک به منظور تایپ، ویرایش و ارسال خبر مجهز به نرم افزارهایی هستند.این مرکز مجهز به زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات است.

به کلیه فن و اقداماتی که به کمک این مجموعه می آید تا تولید و انتشار خبر را انجام دهند، در اصطلاح مهندسی فناوری اطلاعات می گویند.
این مطلب رو هم از دست ندید:
  چهارچوب نظری دمینگ چیست؟

به بیانی دیگر علاوه بر تجهیزات شبکه داخلی و امکانات اینترنتی که این دفتر را به مرکز تهران متصل و امکان مخابره و یا دریافت اخبار را فراهم می سازد، کلیه تجهیزات مخابراتی، دوربین های دیجیتالی و امکانات سخت افزاری و نرم افزاری دیگر نیز شامل زیرساخت های این فن آوری می شوند.

یعنی کلیه عوامل و خدماتی که در انتقال اطلاعات در شبکه محلی و جهانی ، ذخیره اطلاعات به عنوان سابقه خبر، بازیابی اطلاعات و پردازش اطلاعات کمک می نمایند جز زیر ساختار فن آوری اطلاعات هستند.

به دانش بهره گیری از این زیرساختارها ، فناوری اطلاعات و ارتباطات می گویند. البته این مثال هرگز تمام ابعاد و خصوصیات ایم موضوع را در بر نخواهد گرفت و تنها تعبیر و تعریف ساده ای با استفاده از این مثال بیان شد.
فناوری اطلاعات[۱] (به انگلیسی: Information Technology یا IT)، همان‌طور که به‌وسیله انجمن فناوری اطلاعات آمریکا (ITAA) تعریف شده‌است، «به مطالعه، طراحی، توسعه، پیاده‌سازی، پشتیبانی یا مدیریت سیستم‌های اطلاعاتی مبتنی بر رایانه، خصوصاً برنامه‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزار رایانه می‌پردازد». به‌طور کوتاه، فناوری اطلاعات، با مسائلی مانند استفاده از رایانه‌های الکترونیکی و نرم‌افزار سروکار دارد تا تبدیل، ذخیره، حفاظت، پردازش، انتقال و بازیابی اطلاعات و در تعریف دیگری (که به نظر می‌رسد کاملتر و دقیقتر باشد) فناوری اطلاعات به کلیه فناوری‌هایی اشاره می‌کند که در شش حوزه جمع‌آوری، ذخیره‌سازی، پردازش، حفاظت، انتقال و نمایش اطلاعات کاربرد داشته و اثرگذار هستند.

اخیراً تغییر اندکی در این عبارت داده می‌شود تا این اصطلاح به‌طور روشن دایره‌ی ارتباطات مخابراتی را نیز شامل گردد؛ بنابراین عده‌ای بیشتر مایلند تا عبارت «فناوری اطلاعات و ارتباطات» (فاوا) (Information and Communications Technology) یا به اختصار ICT را به کار برند.[۲]

بسیاری مفهوم فناوری اطلاعات را با کامپیوتر و انفورماتیک ادغام می‌کنند، این درحالیست که این‌ها ابزارهای فیزیکی فناوری اطلاعات می‌باشند نه تمامی آنچه که فناوری اطلاعات پوشش می‌دهد. سید حامد خسروانی شریعتی در مقاله‌ای در همین زمینه آورده‌است که:" با فرض اینکه فناوری اطلاعات یک سیب باشد، کامپیوتر، شبکه، نرم‌افزار و دیگر ابزارهای مرتبط با این حوزه همانند دم سیب است که میوه توسط آن تغذیه می‌گردد، حال این خود سیب است که محصول اصلی است و هدف و نتیجه در آن خلاصه می‌گردد. "[۳]
عناصر کاملاً اصلی

فناوری اطلاعات متشکل از چهار عنصر اساسی انسان، سازوکار، ابزار و زمان است.

    انسان: منابع انسانی، مفاهیم و اندیشه، نوآوری
    سازوکار: قوانین، مقررات و تبط، جهانی

زمینه‌های IT

امروزه معنای اصطلاح «فناوری اطلاعات» بسیار گسترده شده‌ است و بسیاری از جنبه‌های محاسباتی و فناوری را دربر می‌گیرد و نسبت به گذشته شناخت این اصطلاح آسان‌تر شده‌ است. چتر فناوری اطلاعات، تقریباً بزرگ است و بسیاری از زمینه‌ها را پوشش می‌دهد. متخصص فناوری اطلاعات وظایف گوناگونی دارد، از نصب برنامه‌های کاربردی تا طراحی شبکه‌های پیچیده رایانه‌ای و پایگاه داده‌های اطلاعاتی.[۲] فناوری اطلاعات و علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی ارتباط تنگاتنگی با هم دارند.
ابزارهای نرم‌افزاری مدیریت خدمات فناوری اطلاعات

با افزایش چشمگیر تنوع تجهیزات و خدمات مربوط به فناوری اطلاعات، مدیریت خدمات ارائه شده در این حوزه نیز با چالشهای فراوانی روبرو شده‌است. مدیریت رسیدگی به مشکلات و درخواستها، مدیریت تجهیزات و منابع در رابطه با خدمات پشتیبانی فنی و تخصیص آنها به کاربران، و همچنین نظارت، کنترل و برنامه‌ریز در این زمینه از جمله مواردی است که مدیران حوزه فناوری اطلاعات را بر آن می‌دارد تا برای خود ابزارهای سودمند و کارا تدارک ببینند. از جمله این ابزارها، می‌توان به نرم‌افزارهای مدیریت خدمات فناوری اطلاعات اشاره نمود که می‌توانند مدیران و کارشناسان و تکنسین‌ها را در این رابطه یاری نمایند.
فناوری اطلاعات در ایران

در ایران همیشه بحث بر سر متولی اصلی فناوری اطلاعات وجود داشت تا با تغییر نام وزارت پست و تلگراف و تلفن در سال ۱۳۸۲ به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و مهمتر از آن ایجاد معاونت فناوری اطلاعات وزارت ارتباطات، خود را متولی اصلی فناوری اطلاعات در کشور مطرح ساخت. از این سال به بعد توسعه همه‌جانبه‌ای در این وزارتخانه صورت گرفت تا شرکتها و مراکز متعددی زیر مجموعه آن تشکل یافتند و هر یک از آنها با توانمندیها و فعالیتهای بسیار، تحولات فراوانی را شکل داده و باعث گسترش وضع ارتباطی کشور در بخش‌های پست و مخابرات شدند. معاونت فناوری اطلاعات به منظور تدوین راهبردها، سیاستها، برنامه‌های بلند مدت و اهداف کیفی و کمی بخش توسعه فناوری اطلاعات و ارائه آن به شورای عالی فناوری اطلاعات معاونتی تحت عنوان معاونت فناوری اطلاعات در ساختار سازمانی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در نظر گرفته شد؛ و کم‌کم سازمانهایی مثل سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات زیرساخت نیز در این رابطه شکل گرفتند.
فناوری اطلاعات در دانشگاه‌های ایران

در بیشتر کشورها این دانش در دانشگاه‌ها با عنوان رشته «فناوری اطلاعات» (Information Technology) شناخته می‌شود، در حالیکه در ایران بر اساس تصمیم سازمان آموزش عالی کشور عنوان «مهندسی فناوری اطلاعات» برای این رشته بکار برده می‌شود، رشته فناوری اطلاعات در هر دو قسمت مهندسی فناوری اطلاعات و مدیریت فناوری اطلاعات در ایران دارای مقطع دکتری است و رشته‌ای نیز تحت عنوان مهندسی فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) به پیشنهاد وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات اخیراً در دانشگاه‌های ایران تدریس می‌شود. برای نخستین بار دانشگاه صنعتی امیرکبیر اقدام به پذیرش این رشته کرده‌است.

گرایش‌های رشته مهندسی فناوری اطلاعات:

    مهندسی فناوری اطلاعات گرایش تجارت الکترونیکی
    مهندسی فناوری اطلاعات گرایش شبکه‌های کامپیوتری
    مهندسی فناوری اطلاعات گرایش مدیریت سیستمهای اطلاعات
    مهندسی فناوری اطلاعات گرایش سیستمهای چند رسانه ای
    مهندسی فناوری اطلاعات گرایش معماری سازمانی
    مهندسی فناوری اطلاعات گرایش مدیریت فناوری
    مهندسی فناوری اطلاعات گرایش امنیت
    مهندسی فناوری اطلاعات گرایش طراحی و تولید نرم‌افزار

گرایش‌های رشته مدیریت فناوری اطلاعات:

    مدیریت منابع اطلاعاتی
    سیستم‌های اطلاعات پیشرفته
    نظام کیفیت فراگیر
    کسب و کار الکترونیکی (کارشناسی ارشد)
    مدیریت دانش (کارشناسی ارشد)
    مدیریت رسانه (کارشناسی ارشد)
    فناوری اطلاعات پزشکی (کاربرد فناوری اطلاعات در پزشکی)

گرایش‌های رشته مهندسی فناوری اطلاعات و ارتباطات:

    مدیریت شبکه
    تجارت الکترونیک
    دیتا و امنیت شبکه
    ارتباطات سیار
    مدیریت ارتباطات و فناوری اطلاعات
    سیستمهای چند رسانه‌ای

دروس تخصصی مهندسی فناوری اطلاعات

درس‌های تخصصی کارشناسی مهندسی فناوری اطلاعات عبارتند از:

    مبانی فناوری اطلاعات
    مهندسی فناوری اطلاعات
    تجارت الکترونیکی
    مدیریت و کنترل پروژه‌های فناوری اطلاعات
    برنامه‌ریزی استراتژیک فناوری اطلاعات
    آموزش الکترونیکی
    محیط‌های چند رسانه‌ای
    پروژه فناوری اطلاعات
    گرافیک کامپیوتری
    دروس تخصصی شبکه
    تحقیق در عملیات
    مبانی الکترونیک دیجیتال
    اصول و مبانی مدیریت در آی‌تی