یکشنبه ۰۳ اسفند ۹۹ | ۱۳:۰۰
۲۲,۰۰۹ بازديد
واتساپ (یا در اصطلاح عامیانه واتساپ) (به انگلیسی: WhatsApp) یک برنامه پیامرسانی فوری برای تلفنهای هوشمند است. این برنامه توسط شرکت سهامی واتساَپ ساخته شدهاست. مؤسس شرکت و سازنده این برنامه یان کوم است.
پیامرسان واتساپ، سامانهای نرمافزاری برای گوشیهای هوشمند اندروید و آی او اس است. این پیامرسان از ارتباط اینترنت موبایل یا وای-فای برای فرستادن پیام استفاده میکند. افزون بر توانایی فرستادن متن ساده میتوان پروندههایی مانند پیدیاف، نگاره، آوا و ویدئو را با واتساَپ فرستاد.[۱۳]
در ژانویه ۲۰۱۶، این پیامرسان اعلام کرد که برای همیشه رایگان خواهد بود.[۱۴] پیش از آن این سرویس پیامرسانی تنها سال اول رایگان بود و پس از آن ۰٫۹۹ دلار آمریکا در سال باید پرداخت میشد. همچنین مدیر واتساَپ در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۹۵ اعلام کرد که همه پیامها و تماسهای این مسنجر به صورت کامل رمزنگاری میشوند. واتساَپ و نرمافزارهای شبیه به آن امروزه با گسترش اینترنت همراه، جایگزینی برای پیامک یا پیامهای متنی کلاسیک شدهاند.[۱۵] این نسخه در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ در سیستم ویندوز فون به کار خود پایان داد.
شمار کاربران
واتساَپ در سال ۲۰۱۳ در سراسر جهان ۳۰۰ میلیون کاربر داشته که دستکم ماهی یکبار آنلاین بودهاند.[۱۶] در ۱ بهمن ۱۳۹۲ اعلام شد این برنامه ماهانه ۴۳۰ میلیون کاربر دارد که دستکم یک بار در ماه از آن استفاده میکنند و روزانه بیش از ۵۴ میلیارد پیامک جابهجا میکند که با توجه به این آمار رکورد فرستادن پیامک در روز در جهان شکسته شد.[۱۷]
در اوایل فوریه ۲۰۱۶ واتساَپ اعلام کرد که شمار کاربرانش
از مرز یک میلیارد نفر گذشت.
شرکت فیسبوک در جدیدترین گزارش خود شمار کاربران واتساپ را دو میلیارد نفر اعلام نمود (٪۵۰ افرادی که اینترنت دارند از واتساپ استفاده میکنند [جمعیت جهان 7 میلیارد است که 4 میلیارد نفر آن از اینترنت استفاده میکنند]).
خرید توسط فیسبوک
در ۱۹ فوریه ۲۰۱۴ شرکت فیسبوک اعلام کرد که واتساَپ را به قیمت ۱۹ میلیارد دلار خریداری کردهاست که از این مبلغ ۴ میلیارد دلار به صورت نقدی و ۱۵ میلیارد دلار به شکل سهام فیسبوک به مالکان آن پرداخت شدهاست.[۱۸] در همان سال مؤسس واتساَپ نیز به لطف تصاحب این شرکت توسط فیسبوک، به جمع میلیاردرها پیوست.[۱۹]
پشتیبانی از پلتفرمهای گوناگون
نسخه وب
واتساَپ رسماً با نام «واتساَپ وب » از طریق کارخواه وب قابل دسترسی است.
ویندوز و مکینتاش
در تاریخ ۱۰ می ۲۰۱۶ سرویس پیامرسان واتساَپ هم برای مایکروسافت ویندوز و هم برای مکینتاش معرفی شد.
ویژگیهای فنی
رمزنگاری انتها به انتها
در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۴ شرکت اوپن ویسپر سیستمز برای تأمین رمزگذاری سرتاسر با شرکت واتساَپ اعلام همکاری نمود.
پرداخت اینترنتی
واتساَپ در کشور هند یک ویژگی برای انتقال پول به کار گرفتهاست که به صورت همتا به همتا کار میکند. واتساَپ برای اجرای این فناوری از شرکت پرداختهای ملی هند مجوز دریافت کرد و در ژوئیه ۲۰۱۷، با چند بانک در این کشور وارد همکاری شد.[۲۰]
امکانات
ایموجی
GIF
گروه اجتماعی
استیکر
عکس
فیلم
گفتوگو دونفره
در ایران
جنجال سیاسی
با ورود این شبکه به ایران، موافقان و مخالفان بسیاری اقدام به اظهارنظر در خصوص آن پرداختند. قوه قضائیه ایران و کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه دو نهاد حکومتی بودند که با اعتقاد به این امر که شبکههای اجتماعی تلفن همراه، دارای محتوای مجرمانه هستند از ضرورت فیلتر اینترنتی این قبیل محصولات سخن گفته و وزارت ارتباطات دولت یازدهم را به دفعات، مکلف به فراهمسازی مسدودسازی این قبیل نرمافزارهای ارتباطی نمودند. با اینحال، محمود واعظی، وزیر ارتباطات دولت یازدهم، همواره در مقابل این درخواست قوه قضائیه مخالفت کرده و مخالفت صریح حسن روحانی با فیلترینگ این شبکه اجتماعی را پشتوانه خود در عمل نکردن به درخواست قوه قضائیه دانست.[۲۱] با شکلگیری و گسترش سریع پیامهای تمسخرآمیز در خصوص سید روحالله خمینی در تابستان ۱۳۹۳ در واتساَپ و وایبر، قوه قضائیه ایران در شهریور همان سال تصمیم گرفت مهلت یکماههای به وزارت ارتباطات در خصوص فیلترینگ این شبکه اجتماعی بدهد که در صورت عدم مسدود سازی آن، برخورد قضائی با وزیر ارتباطات و سایر مسئولان این وزارتخانه، در دستور کار این قوه، قرار داده خواهد شد.[۲۲] فرمانده سپاه ناحیه ثارالله شیراز روز یکشنبه ۳۰ شهریور ماه ۱۳۹۳ نیز از بازداشت ۱۱ نفر در این شهر به دلیل «تولید و باز نشر مطالب توهینآمیز نسبت به خمینی» خبرداد و گفت این افراد در شبکه اجتماعی واتساَپ، وایبر، لاین، تانگو و تلگرام شناسایی شدهاند. پس از اعلام این خبر از سوی فرمانده سپاه ناحیه ثارالله شیراز اقرار تلویزیونی این افراد نیز از شبکه استانی فارس پخش شد.[۲۳]
به زبان فارسی
در میانه سال ۱۳۹۴ واتساَپ از نسخه فارسی سایت خود رونمایی کرد. این پیامرسان در حال حاضر با احتساب زبان فارسی، ۴۶ زبان را پشتیبانی میکند.[۲۴]
اختلال دسترسی به نسخه تحت وب
در ۳۰ شهریور ۱۳۹۹، دسترسی به نسخه تحت وب واتساپ برای بسیاری از کاربران ایرانی غیرممکن شد. نائبرئیس هیأتمدیرهی شرکت ارتباطات زیرساخت ایران در مصاحبه با زومیت گفتهاست که مشکلی در ارسال و دریافت فایل ایجاد شده؛ و شرکت زیرساخت نقشی در ایجاد مشکل نداشته است.[۲۵] همچنین محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات نیز در پاسخ به سؤالی در استوری اینستاگرام خود نوشت: «مشکل نسخهی وب و دسکتاپ واتساپ، از سمت سرورهای آنهاست و ارتباطی به شبکهی ایران ندارد. بهطور مشخص، ترافیک این نرمافزار که از سمت شرکت آمازون ارائه میشود، دچار اشکال است. همکارانم درحال پیگیری هستند اما هنوز ازسوی آنها، زمانی برای رفع مشکل اعلام نشده است.»[۲۵]
امنیت
رمزنگاری
واتساَپ برای ایجاد ایمنی داد و ستدهای بین کاربران از روش رمزنگاری سرتاسر استفاده میکند. به گفته کارشناسان با این روش و در حالت عادی (یعنی بدون دخالت بدافزارها) فقط دو طرف گفتگو میتوانند آنچه ارسال میشود را بخوانند. در این میان، حتی خود شرکت واتساَپ قادر به خواندن آن نیست. این به علت آن است که پیامها با یک قفل نرمافزاری محافظت شدهاند و فقط فرستنده و گیرنده پیام کلید مخصوص بازکردن این قفل و خواندن آنها را دارند. برای حفاظت بیشتر، هر پیامی که فرستاده میشود قفل و کلید خودش را دارد. همه اینها بهطور خودکار اتفاق میافتند و نیازی به انجام تنظیمات خاص یا چت مخفی برای امن بودن پیامها نیست.[۲۶] امکان تأیید هویت دومرحلهای نیز از میانه آذر ۱۳۹۵ به واتساَپ اضافه شد.
جاسوسی اسرائیل
در مه ۲۰۱۹، آشکار شد که گروه اِناِساُ (به انگلیسی: NSO Group) (یک شرکت امنیتی وابسته به ارتش اسرائیل)[۲۷][۲۸] با یک تماس بیپاسخ واتساپ روی گوشی، جاسوسافزار نصب میکند. نرمافزار اصلی این شرکت به نام «پگاسوس»، میتواند میکروفن گوشی را روشن کند، پیامهای رمزدار را از روی تلفن بردارد، یا به عکسهای خصوصی دسترسی پیدا کند. گروه اِناِساُ میگوید نهادهای مجری قانون از محصولات آن گروه برای مقابله با تروریسم و رفتار مجرمانه استفاده میکنند. اما معمولاً از جاسوسافزارهای این شرکت برای نظارت بر خبرنگاران، وکلا و فعالان استفاده میشود.[۲۹][۲۸] در مدت کوتاهی پس از این حمله، شرکت واتساپ اعلام کرد که با بهروزرسانی این اپ، جلوی این جاسوسافزار گرفته میشود.[۲۷]
گروه اِناِساُ به «معاملهگر سلاحهای سایبری» شناخته میشود.[۲۷]
پیامرسان واتساپ، سامانهای نرمافزاری برای گوشیهای هوشمند اندروید و آی او اس است. این پیامرسان از ارتباط اینترنت موبایل یا وای-فای برای فرستادن پیام استفاده میکند. افزون بر توانایی فرستادن متن ساده میتوان پروندههایی مانند پیدیاف، نگاره، آوا و ویدئو را با واتساَپ فرستاد.[۱۳]
در ژانویه ۲۰۱۶، این پیامرسان اعلام کرد که برای همیشه رایگان خواهد بود.[۱۴] پیش از آن این سرویس پیامرسانی تنها سال اول رایگان بود و پس از آن ۰٫۹۹ دلار آمریکا در سال باید پرداخت میشد. همچنین مدیر واتساَپ در تاریخ ۱۸ فروردین ۱۳۹۵ اعلام کرد که همه پیامها و تماسهای این مسنجر به صورت کامل رمزنگاری میشوند. واتساَپ و نرمافزارهای شبیه به آن امروزه با گسترش اینترنت همراه، جایگزینی برای پیامک یا پیامهای متنی کلاسیک شدهاند.[۱۵] این نسخه در ۳۱ دسامبر ۲۰۱۹ در سیستم ویندوز فون به کار خود پایان داد.
شمار کاربران
واتساَپ در سال ۲۰۱۳ در سراسر جهان ۳۰۰ میلیون کاربر داشته که دستکم ماهی یکبار آنلاین بودهاند.[۱۶] در ۱ بهمن ۱۳۹۲ اعلام شد این برنامه ماهانه ۴۳۰ میلیون کاربر دارد که دستکم یک بار در ماه از آن استفاده میکنند و روزانه بیش از ۵۴ میلیارد پیامک جابهجا میکند که با توجه به این آمار رکورد فرستادن پیامک در روز در جهان شکسته شد.[۱۷]
در اوایل فوریه ۲۰۱۶ واتساَپ اعلام کرد که شمار کاربرانش
از مرز یک میلیارد نفر گذشت.
شرکت فیسبوک در جدیدترین گزارش خود شمار کاربران واتساپ را دو میلیارد نفر اعلام نمود (٪۵۰ افرادی که اینترنت دارند از واتساپ استفاده میکنند [جمعیت جهان 7 میلیارد است که 4 میلیارد نفر آن از اینترنت استفاده میکنند]).
خرید توسط فیسبوک
در ۱۹ فوریه ۲۰۱۴ شرکت فیسبوک اعلام کرد که واتساَپ را به قیمت ۱۹ میلیارد دلار خریداری کردهاست که از این مبلغ ۴ میلیارد دلار به صورت نقدی و ۱۵ میلیارد دلار به شکل سهام فیسبوک به مالکان آن پرداخت شدهاست.[۱۸] در همان سال مؤسس واتساَپ نیز به لطف تصاحب این شرکت توسط فیسبوک، به جمع میلیاردرها پیوست.[۱۹]
پشتیبانی از پلتفرمهای گوناگون
نسخه وب
واتساَپ رسماً با نام «واتساَپ وب » از طریق کارخواه وب قابل دسترسی است.
ویندوز و مکینتاش
در تاریخ ۱۰ می ۲۰۱۶ سرویس پیامرسان واتساَپ هم برای مایکروسافت ویندوز و هم برای مکینتاش معرفی شد.
ویژگیهای فنی
رمزنگاری انتها به انتها
در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۴ شرکت اوپن ویسپر سیستمز برای تأمین رمزگذاری سرتاسر با شرکت واتساَپ اعلام همکاری نمود.
پرداخت اینترنتی
واتساَپ در کشور هند یک ویژگی برای انتقال پول به کار گرفتهاست که به صورت همتا به همتا کار میکند. واتساَپ برای اجرای این فناوری از شرکت پرداختهای ملی هند مجوز دریافت کرد و در ژوئیه ۲۰۱۷، با چند بانک در این کشور وارد همکاری شد.[۲۰]
امکانات
ایموجی
GIF
گروه اجتماعی
استیکر
عکس
فیلم
گفتوگو دونفره
در ایران
جنجال سیاسی
با ورود این شبکه به ایران، موافقان و مخالفان بسیاری اقدام به اظهارنظر در خصوص آن پرداختند. قوه قضائیه ایران و کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه دو نهاد حکومتی بودند که با اعتقاد به این امر که شبکههای اجتماعی تلفن همراه، دارای محتوای مجرمانه هستند از ضرورت فیلتر اینترنتی این قبیل محصولات سخن گفته و وزارت ارتباطات دولت یازدهم را به دفعات، مکلف به فراهمسازی مسدودسازی این قبیل نرمافزارهای ارتباطی نمودند. با اینحال، محمود واعظی، وزیر ارتباطات دولت یازدهم، همواره در مقابل این درخواست قوه قضائیه مخالفت کرده و مخالفت صریح حسن روحانی با فیلترینگ این شبکه اجتماعی را پشتوانه خود در عمل نکردن به درخواست قوه قضائیه دانست.[۲۱] با شکلگیری و گسترش سریع پیامهای تمسخرآمیز در خصوص سید روحالله خمینی در تابستان ۱۳۹۳ در واتساَپ و وایبر، قوه قضائیه ایران در شهریور همان سال تصمیم گرفت مهلت یکماههای به وزارت ارتباطات در خصوص فیلترینگ این شبکه اجتماعی بدهد که در صورت عدم مسدود سازی آن، برخورد قضائی با وزیر ارتباطات و سایر مسئولان این وزارتخانه، در دستور کار این قوه، قرار داده خواهد شد.[۲۲] فرمانده سپاه ناحیه ثارالله شیراز روز یکشنبه ۳۰ شهریور ماه ۱۳۹۳ نیز از بازداشت ۱۱ نفر در این شهر به دلیل «تولید و باز نشر مطالب توهینآمیز نسبت به خمینی» خبرداد و گفت این افراد در شبکه اجتماعی واتساَپ، وایبر، لاین، تانگو و تلگرام شناسایی شدهاند. پس از اعلام این خبر از سوی فرمانده سپاه ناحیه ثارالله شیراز اقرار تلویزیونی این افراد نیز از شبکه استانی فارس پخش شد.[۲۳]
به زبان فارسی
در میانه سال ۱۳۹۴ واتساَپ از نسخه فارسی سایت خود رونمایی کرد. این پیامرسان در حال حاضر با احتساب زبان فارسی، ۴۶ زبان را پشتیبانی میکند.[۲۴]
اختلال دسترسی به نسخه تحت وب
در ۳۰ شهریور ۱۳۹۹، دسترسی به نسخه تحت وب واتساپ برای بسیاری از کاربران ایرانی غیرممکن شد. نائبرئیس هیأتمدیرهی شرکت ارتباطات زیرساخت ایران در مصاحبه با زومیت گفتهاست که مشکلی در ارسال و دریافت فایل ایجاد شده؛ و شرکت زیرساخت نقشی در ایجاد مشکل نداشته است.[۲۵] همچنین محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات نیز در پاسخ به سؤالی در استوری اینستاگرام خود نوشت: «مشکل نسخهی وب و دسکتاپ واتساپ، از سمت سرورهای آنهاست و ارتباطی به شبکهی ایران ندارد. بهطور مشخص، ترافیک این نرمافزار که از سمت شرکت آمازون ارائه میشود، دچار اشکال است. همکارانم درحال پیگیری هستند اما هنوز ازسوی آنها، زمانی برای رفع مشکل اعلام نشده است.»[۲۵]
امنیت
رمزنگاری
واتساَپ برای ایجاد ایمنی داد و ستدهای بین کاربران از روش رمزنگاری سرتاسر استفاده میکند. به گفته کارشناسان با این روش و در حالت عادی (یعنی بدون دخالت بدافزارها) فقط دو طرف گفتگو میتوانند آنچه ارسال میشود را بخوانند. در این میان، حتی خود شرکت واتساَپ قادر به خواندن آن نیست. این به علت آن است که پیامها با یک قفل نرمافزاری محافظت شدهاند و فقط فرستنده و گیرنده پیام کلید مخصوص بازکردن این قفل و خواندن آنها را دارند. برای حفاظت بیشتر، هر پیامی که فرستاده میشود قفل و کلید خودش را دارد. همه اینها بهطور خودکار اتفاق میافتند و نیازی به انجام تنظیمات خاص یا چت مخفی برای امن بودن پیامها نیست.[۲۶] امکان تأیید هویت دومرحلهای نیز از میانه آذر ۱۳۹۵ به واتساَپ اضافه شد.
جاسوسی اسرائیل
در مه ۲۰۱۹، آشکار شد که گروه اِناِساُ (به انگلیسی: NSO Group) (یک شرکت امنیتی وابسته به ارتش اسرائیل)[۲۷][۲۸] با یک تماس بیپاسخ واتساپ روی گوشی، جاسوسافزار نصب میکند. نرمافزار اصلی این شرکت به نام «پگاسوس»، میتواند میکروفن گوشی را روشن کند، پیامهای رمزدار را از روی تلفن بردارد، یا به عکسهای خصوصی دسترسی پیدا کند. گروه اِناِساُ میگوید نهادهای مجری قانون از محصولات آن گروه برای مقابله با تروریسم و رفتار مجرمانه استفاده میکنند. اما معمولاً از جاسوسافزارهای این شرکت برای نظارت بر خبرنگاران، وکلا و فعالان استفاده میشود.[۲۹][۲۸] در مدت کوتاهی پس از این حمله، شرکت واتساپ اعلام کرد که با بهروزرسانی این اپ، جلوی این جاسوسافزار گرفته میشود.[۲۷]
گروه اِناِساُ به «معاملهگر سلاحهای سایبری» شناخته میشود.[۲۷]
ارسال فایل در واتساپ
4 روش ساده تر ارسال فایل های رسانه ای با کیفیت بالا در واتساپ